Duurzaam kleuren

Kleding, muren, kunst en gebruiksvoorwerpen zoals je servies: mensen houden van spullen met een mooi kleurtje. Maar veel manieren van kleuren zijn niet duurzaam. Ze vervuilen het grondwater en brengen zware metalen in de grond. Onze samenwerkingspartner Colin Ingham van Hoekmine BV heeft bacteriën ontdekt die kleur kunnen reflecteren en die makkelijk op een natuurlijke manier afgebroken worden. Samen onderzoeken we hoe deze bacteriën in de toekomst vervuilende pigmenten en kleurstoffen kunnen vervangen. 

"Het kleureffect van de bacteriën is vergelijkbaar met de kleur van het schild van groene torren, blauwe vlinders of de veren van een pauw", aldus Ingham. "Die hebben van zichzelf eigenlijk geen kleur, maar zijn op microlevel geschubd. Die schubjes, die allemaal precies dezelfde afstand tot elkaar hebben, zorgen ervoor dat het licht dat erop valt meerdere kleuren reflecteert. Dat heet 'iriseren'. De bacteriën die ik onderzoek stapelen zich ook op die manier op. Dat biedt mooie kansen. Niet alleen omdat de verf die nu op de markt is dit iriserende effect niet zo intens produceert als deze bacteriën. Maar ook omdat de bacteriën niet giftig of milieubelastend zijn. Er zijn echter nog uitdagingen: bacteriën in een steriel petrischaaltje kweken is relatief eenvoudig, maar hoe breng je de bacteriën ergens op aan zonder het patroon te beschadigen en hoe bescherm je deze kwetsbare laag vervolgens?"

Studenten helpen Ingham met de zoektocht naar een topcoat. "Omdat ik een duurzaam alternatief voor kleurstoffen en pigmenten wil vinden, moet zo'n topcoat natuurlijk volledig duurzaam zijn. Verder mag hij de bacteriën niet beschadigen, hij mag niet te dik zijn en áls hij de kleur van de  bacteriën beïnvloedt, moet die beïnvloeding altijd hetzelfde zijn. Als uit het marktonderzoek van de studenten blijkt dat de juiste beschermlaag nog niet in de markt is, ga ik hen begeleiden in het ontwikkelen van zo'n laag."

Ingham: "We zitten nu nog in een experimentele fase. Daarin is het hard werken om de financiering rond te blijven krijgen. Deze samenwerking helpt ons enorm. Hoekmine BV gebruikt een lab op de HU en krijgt hulp van studenten. In ruil daarvoor begeleidt Hoekmine de studenten in het lab in hun professionele ontwikkeling. Daarmee helpt de HU ons in onze ontwikkeling van duurzame kleuring en helpen wij de HU in het opleiden van innovatieve studenten met praktijkervaring, die waardevol zijn op de arbeidsmarkt."

Ook docent-onderzoeker Patrick Baesjou is enthousiast: "Ik begeleid de studenten vanuit de HU en heb zelf veel ervaring in onderzoek voor productontwikkeling in de chemie. Ik kan hen dus veel vertellen. Toch zie ik dat een échte praktijkgerichte onderzoeksomgeving, waarin ze goed begeleid worden en waar hun onderzoek écht gebruikt wordt, het leerzaamst en het meest motiverend is. En als er over een aantal jaar iriserend blauwe elektrische auto's rondrijden, of als met bacteriën gekleurde schoenen hip zijn, is het leuk dat ze kunnen zeggen: 'ik heb daaraan gewerkt'."