Digitale risico's sterk onderschat door ondernemers

Dit blijkt uit de cijfers van de zestiende Kleinbedrijf Index (KB Index), een onderzoek van Qredits, Ondernemend Nederland (ONL) en Hogeschool Utrecht onder meer dan 1.100 ondernemers in het kleinbedrijf.

Hoewel 53% van de ondernemers aangeeft zich bewust te zijn van digitale risico’s, denkt slechts 5% een grote kans te hebben om slachtoffer te worden van cybercrime. Dat terwijl 22% nu al wordt geconfronteerd met valse digitale facturen, 14% met valse digitale orders, 11% met ongewenste uitval van ICT-systemen en 8% met digitale bedreigingen en intimidatie. Maar bij veel ondernemers leidt dit niet tot het nemen van maatregelen. Er worden bijvoorbeeld nauwelijks back-up tests uitgevoerd (22%) en er wordt beperkt met beveiligde VPN-verbindingen gewerkt (35%).

Beter gaat het met het gebruik van wachtwoordmanagers (42%), het maken van dagelijkse back-ups (42%) en multi-factor authenticatie (45%). Er wordt beperkt geïnvesteerd in digitale vernieuwingen of beveiliging. Meer dan 80% besteedt daar minder dan 2500 euro per jaar aan. Vooralsnog is het percentage ondernemers dat met zware ICT-incidenten te maken krijgt beperkt: dataroof en -vernietiging (2%), ransomware en afpersing (2%), systeem virusinfecties (5%) en schade door phishing (5%). Toch kan de schade die dat met zich meebrengt groot zijn.

Zoals elk jaar brengt de KB Index ook het economisch beeld in het kleinbedrijf in kaart. Dit jaar is dat beeld gematigd positief. Het ondernemersvertrouwen in de zakelijke dienstverlening, de technische beroepsbeoefenaren en in de zorg/verzorging, bij starters, ondernemers met personeel en migrant ondernemers is met ca. +20 hoog ten opzichte van ondernemers in detailhandel, horeca, bij gevestigde ondernemers, zzp’ers en autochtone ondernemers. Vooral de detailhandel en nog sterker de horeca blijven echter uiterst kwetsbaar.

De omzetten in 2024 blijven op een hoger niveau dan in de voorgaande jaren, maar de nettomarges stijgen niet mee. Meer dan 85% van de ondernemingen groeit of herstelt van eerdere tegenvallers. Vooral zij hebben behoefte aan financiering, die met 34% onverminderd hoog blijft. De ingezette positieve ontwikkeling in 2024 bij ondernemers met personeel zet door, maar de algehele investeringsverwachting wil maar niet positief worden. De armoede index - 21% van de ondernemers die zich onder bijstandsniveau uitbetalen - staat op het laagste niveau in vier jaar.

Goede en toegankelijke advisering en ondersteuning bij digitale veiligheid zijn prijzig voor kleine ondernemers. Daarom adviseert Lex van Teeffelen, lector bij Hogeschool Utrecht, om drempels te verlagen door vouchers voor advies omtrent digitalisering in te zetten die door de (gemeentelijke) overheid direct aan specialisten worden vergoed. Bij dit soort vouchers wordt een korte doorlichting van de onderneming gedaan in samenspraak met de ondernemer. Daaruit volgt een routekaart met 5 eenvoudige tips om de digitale weerbaarheid te vergroten en dataroof en hacks te voorkomen. Voor 2025 is het verstandig om de subsidie van 1 miljoen euro vanuit het Digital Trust Center weer beschikbaar te stellen. Vorig jaar is deze subsidie beschikbaar gesteld, maar dit jaar is dat bedrag nog niet toegekend. Er zijn op het platform van Digital Trust Center ook veel laagdrempelige tips beschikbaar om de digitale veiligheid te vergroten, bijvoorbeeld dat je nooit zomaar software moet installeren op devices, vaker beveiligde VPN-verbindingen gebruikt en jaarlijks test of het terugzetten van back-ups werkt.

Daarnaast wijzen we op een lopend project, waarin Hogeschool Utrecht en Saxion Hogeschool met verzekeraars, beroeps- en werkgeversorganisaties en adviespartijen een eenvoudige methode ontwikkelen om cyberweerbaarheid te vergroten. Dit wordt getest bij 24 mkb-bedrijven. Mogelijk wordt deze methode dit jaar beschikbaar gesteld, ook via het Digital Trust Center.

Het gehele rapport kun je hier downloaden.

Dit is de zestiende publicatie van de Kleinbedrijf Index, een gezamenlijk initiatief van Qredits, ONL voor ondernemers en het Kenniscentrum Digital Business & Media van de Hogeschool Utrecht. Cultuur+Ondernemen is partner van de Kleinbedrijf Index. Ondernemers zonder personeel en Kleinbedrijf ondernemers vertegenwoordigen 95,5 procent van alle ondernemers in Nederland. Samen zorgen zij voor bijna een kwart van alle bedrijfswinsten en een derde van de werkgelegenheid in Nederland. Als barometer voor deze onderbelichte groep is deze index ontwikkeld, waarvan de uitkomsten vier keer per jaar worden gepubliceerd.