Meertalige bieb op school versterkt ál het onderwijs

Laura Kok, leerkracht van groep 3 op OBS Waterrijk en betrokken bij het opzetten van de meertalige bibliotheek op school, hoef je niets te vertellen over diversiteit in de klas. “Marokkaans, Turks, Russisch, Oekraïens, Servisch, Pools, Farsi, Engels – wij hebben kinderen van meer dan veertig verschillende etnische achtergronden.”

De meertalige bieb is een onderdeel van de Werkplaats Onderwijsonderzoek Utrecht (WOU). Bij deze projecten werkt een leerkracht van een basisschool in een ‘WOU-team’ aan een onderwijsvraagstuk, dat speelt op de eigen basisschool. In het team zitten enkele collega’s, soms studenten, en altijd een onderzoeker van een partner-kennisinstelling. Die instelling is Hogeschool Utrecht, die het project begeleid vanuit het lectoraat Meertaligheid en Onderwijs. Eveline Wouters is onderzoeker bij het lectoraat. “Onderzoek laat zien dat het veel oplevert als alle talen die in een school aanwezig zijn, worden omarmd. Deze bibliotheek is een goed voorbeeld van hoe je dat kan doen. Laat kinderen eerst iets begrijpen in hun thuistaal, om er daarna het Nederlands aan te verbinden. Als ze zonder taalbarrière hebben kunnen lezen over een onderwerp, is het veel makkelijker om daar vervolgens in het Nederlands over te praten, schrijven – en te lezen. Kennis versterkt het lezen en lezen versterkt de kennis.”

De school biedt de boeken niet enkel passief te leen aan; het zet ze ook actief in, in het onderwijs. “We hebben in het project WOU diverse lespraktijken met anderstalige boeken ontwikkeld”, vertelt Laura Kok. “Zo kunnen ouders ze gebruiken om bij de inloop hun kinderen voor te lezen, ouders komen soms uit deze boeken voorlezen op school, en oudere kinderen lezen in de thuistaal voor aan kinderen uit groep één. Ook laten we kinderen een boek in hun eigen thuistaal lezen om er daarna over te praten: Zijn de namen van de karakters nog hetzelfde als in het origineel? Is de sfeer anders? Met WOU doen we zo verder onderzoek naar hoe we anderstalige boeken kunnen inzetten.” Eveline: “Als je mag lezen in een taal die je goed beheerst, heeft dat een positief effect op je leesplezier – in alle talen. Hoe meer leesplezier, hoe meer je leest, hoe meer je leesvaardigheid zich ontwikkelt.”

Kinderen doen beter mee in de klas als ze ook hun thuistaal mogen inzetten. Hoe dat werkt, heeft Laura zelf ervaren. “Bij een bijeenkomst over leren kreeg ik de vraag: lees deze klok af en zeg hoe laat het is – in het Frans. Je kijkt naar de klok en weet donders goed dat het tien voor half twee is, maar hoe zeg je dat in het Frans? Je denkt, daar ga ik vast fouten mee maken – en je houdt je mond maar. Voor deze meertalige kinderen is het soms net zo. Ze weten het antwoord wel maar zeggen niets, bang voor taalfouten. Ze nemen dan niet meer actief deel aan het onderwijs en leren minder effectief. Daarom is het belangrijk kinderen de ruimte te geven in de taal waarin ze het meest thuis zijn.”

Laura is zeer te spreken over de resultaten met de meertalige bieb. “De thuistaal is onderdeel van wie ze zijn. Als ze daarin mogen lezen en vervolgens daarover mogen vertellen, voelen ze zich meer gezien – en dat merk je. De reactie zijn over het algemeen dan ook heel positief.”

Gelukkig is er steeds meer aandacht voor meertaligheid op school, vertelt Eveline. Zo is er in de vernieuwde kerndoelen die landelijk expertisecentrum voor het curriculum SLO uitgeeft, nu nadrukkelijk aandacht voor thuistalen. “Ons lectoraat Meertaligheid en Onderwijs staat achter deze ontwikkeling. Wij zetten ons echt in om alle talen die een leerling spreekt, te omarmen en als een hefboom in te zetten in het onderwijs. We kijken graag samen met scholen hoe we dit in de praktijk kunnen vormgeven. De meertalige bibliotheek van OBS Waterrijk is daar een prachtig voorbeeld van.”

Meer weten? Download de publicatie ‘Meertalige leerlingen ondersteunen in het leesonderwijs’ van Stichting Lezen.