Onderzoek: oudergericht samenwerken essentieel bij behandeling TOS

"Tijdens mijn werk begon ik aan de master klinische gezondheidswetenschappen. Daar werd ik steeds kritischer op mijn eigen werkwijze. Hoe effectief is mijn werk als er thuis geen structurele oefening plaatsvindt?" vertelt Inge. Haar masterthesis bracht haar naar Engeland, waar ze meer leerde over ouder-kind-interactietherapie. "Je kijkt naar de interactie tussen ouder en kind en coacht de ouders in hoe ze de interactie kunnen verbeteren." In Nederland is het gebruikelijk om bij een logopedische behandeling voornamelijk met het kind te werken, legt Inge uit. "Het interessante was dat de logopedisten in Engeland, ondanks dat ze met ouders werkten, tegen dezelfde uitdagingen aanliepen. Het betrekken of betrokken houden van ouders bleek ook daar een uitdaging te zijn.”

Ook in de literatuur is een verschuiving zichtbaar, van kindgericht werken waarbij de professional de regie heeft, naar gezinsgericht werken waarbij de samenwerking met ouders centraal staat. Inge besefte door het uitvoeren van haar masterthesis dat het samenwerken met ouders cruciaal is voor succes. "Als we iets willen bereiken, moeten we ervoor zorgen dat ouders vanaf het begin in staat zijn om als samenwerkingspartner op te trekken. Toen wist ik precies waar ik mijn onderzoek in Nederland over wilde doen!"

Een belangrijk concept in Inges benadering is empowerment – het versterken van de positie van ouders. "Ouders hebben vaak praktische vragen, zoals wat TOS precies inhoudt, hoelang de behandeling zal duren en wat ze zelf kunnen doen om hun kind te ondersteunen. Er is een informatiebehoefte, maar het is essentieel dat de informatie aansluit bij de specifieke behoeften van ouders, zonder hen te overweldigen. Bovendien moeten ouders zich vrij voelen om vragen te stellen en hun zorgen te uiten."

Samenwerking betekent dat ouders en logopedisten als gelijken met elkaar in gesprek gaan, ondanks de bestaande hiërarchische relatie. "Het draait om het creëren van een open dialoog, waarin beide partijen hun verwachtingen uitspreken en de samenwerking optimaal kan worden vormgegeven."

"Met een literatuurstudie hebben wij veel strategieën geformuleerd om de samenwerking tussen professionals, zoals logopedisten, en ouders te verbeteren. Maar in de praktijk wordt dit vaak impliciet gedaan, op basis van onderbuikgevoelens en onbewuste kennis. Wij wilden dit expliciet maken, zodat professionals bewuster met ouders in gesprek kunnen gaan."

Om daadwerkelijk aan gedragsverandering te werken, was het nodig om te onderzoeken waar logopedisten tegenaan lopen in de samenwerking. "Deze inzichten waren ontzettend waardevol. Het begint voor logopedisten met het nadenken over de eigen professionele rol, van een kindgerichte therapeut naar een oudergerichte therapeut. De professionals die wij spraken, zeiden behoefte te hebben aan concrete handvatten: hoe kunnen zij echt optimaal samenwerken met ouders, ten gunste van het kind?”

Binnen het lectoraat heeft Inge een toolbox en een cursus ontwikkeld voor oudergerichte samenwerking in de logopedische behandeling. Deze wordt binnen verschillende logopedieopleidingen gebruikt. De volgende stap is om deze aanpak breder te implementeren en ervoor te zorgen dat deze gedragen wordt door de praktijk. Dit vraagt om voortdurende scholing en reflectie op het eigen handelen van professionals.

Inge heeft een ambitieus doel voor ogen: "Mijn stip op de horizon is dat oudergerichte samenwerking de norm wordt in de logopedie. Het is een grote uitdaging, maar het is zeker haalbaar - als we als professionals én opleiders de bereidheid voelen om te blijven reflecteren op onze werkwijze."

Inge Klatte promoveerde op de Universiteit Utrecht op haar proefschrift met de titel ‘Collaboration between Speech and Language Therapists and Parents of Children with Developmental Language Disorders’. Klik hier voor de PDF-versie van haar proefschrift.