Uniek congres ondersteuningsteam toeslagenaffaire en Hogeschool Utrecht

Ruim 200 studenten Ecologische Pedagogiek bezochten op vrijdag 28 maart het congres Kantel je Perspectief. Onder hen waren 50 Vlaamse studenten. “Helaas is het onderwerp, hoe mensen door systemen in de knel kunnen komen te zitten, niet alleen in Nederland relevant”, stelt docent Yvonne Paans. De bijzondere samenwerking kwam via haar tot stand. “Een van mijn contacten was net bij het ondersteuningsteam gaan werken, zij hebben toen bijgedragen aan de professionalisering van ons docententeam. We hadden zo’n klik en herkenden zoveel van elkaars missie, dat we dachten: hier moeten we meer mee doen.”

Wat is die overeenkomstige missie? “De insteek van ecologische pedagogiek is verder te kijken dan alleen het gezin waarmee je werkt. We leren onze studenten met een brede blik te kijken en ook de invloed van de wijk, de stad, de cultuur mee te nemen. In het derde en vierde jaar krijgen ze beroepsopdrachten over kritisch zijn, over emanciperen, over de samenleving en welke rol je daarin wilt pakken. Dat sluit heel goed aan bij waar het ondersteuningsteam zich mee bezighoudt.”

De toeslagenaffaire heeft iets blootgelegd van de macht van een systeem, een macht waar je als burger niet tegenop gewassen bent, vertelt Yvonne. “Je wordt gewoon vermorzeld en de gevolgen zijn gigantisch. We willen dat onze studenten daar kennis van nemen. Voor oudere studenten draait het vooral om bewustwording van de machinaties van zo’n systeem, maar voor jongere studenten gaat het ook simpelweg om het leren van het bestaan van de toeslagenaffaire. Sommige van hen waren 10 jaar oud toen het begon, zij hebben die affaire niet bewust meegekregen.” 

“Ik kom uit de jeugdzorg en heb gezien hoe organisaties de doelen van de subsidieverstrekker overnemen, die voor zijn doelen weer naar de overheid kijkt. Zo komen de overheidsdoelen bij de uitvoerders terecht. Als professional moet je er altijd alert op zijn dat je niet slechts uitvoerder van het beleid bent. Je bent een professional en als je ziet dat overheidsbeleid verkeerd uitpakt, is het belangrijk dat je ouders en kinderen een stem geeft. En dat je als pedagoog opstaat en een signaal afgeeft. Mede hiervoor is het Pedagogisch Collectief opgericht, vanuit de master Ecologische Pedagogiek. Ik denk dat dit congres heel belangrijk is voor de bewustwording van onze toekomstige professionals op dit gebied.”

En het Ondersteuningsteam Toeslagenaffaire Uithuisplaatsingen, waarom vindt die deze samenwerking belangrijk? “Zij heeft op basis van alle bevindingen over de toeslagenaffaire diverse lessen ontwikkeld die ze aanbiedt in het werkveld. Om te helpen voorkomen dat zoiets ooit nog kan gebeuren. Hoe mooi is het dan als je die lessen ook aan startende professionals kunt meegeven?”

De HU faciliteerde het congres, maar alle workshops werden gegeven door leden van het ondersteuningsteam: onder andere over rouw en verlies, over morele twijfel. En over het verdragen van ongemak: “Mensen kunnen verdrietig zijn maar ook boos. Daar moet je mee leren omgaan. Het vertrouwen is geschaad, je hebt als professional eerst wat te helen. Je moet je kunnen inleven in deze mensen en leren verder te kijken dan het dossier.”

De studenten luisterden op het congres ook naar gesprekken met slachtoffers van de toeslagenaffaire. “Dat was erg indrukwekkend. Mensen daarover horen praten is, hoe pijnlijk ook, verrijkend voor ons als professionals.”