Eerstelijns sociaaljuridische ondersteuning in Nederland

Als je een sociaaljuridisch probleem hebt, zou het niet moeten uitmaken in waar je woont. In de praktijk blijkt toch dat het aanbod en type hulp verschilt per gemeente. Dit kwantitatieve onderzoek kijkt naar de aansluiting tussen het aanbod van gemeenten en de behoeften aan sociaaljuridische ondersteuning (SJO) van inwoners.

Het doel van dit project is inzicht te krijgen in de vraag in hoeverre het huidige sociaaljuridische ondersteuningsaanbod in gemeenten aansluit bij de behoeften van haar inwoners. Aan de hand van kwantitatieve gegevens (zoals leeftijd, inkomen, opleidingsniveau) wordt gekeken of er een relatie bestaat tussen de geografische verschillen in het sociaaljuridische ondersteuningsaanbod in gemeenten en de behoeften van inwoners.

Divosa/Programma Robuuste Rechtsbescherming heeft de HU gevraagd dit aanvullende en verdiepende onderzoek uit te voeren naar aanleiding van een eerder uitgevoerd inventarisatieonderzoek naar het aanbod van eerstelijns sociaaljuridische ondersteuning aan inwoners van gemeenten in Nederland (Significant Public 2023).

Resultaten

Uitgelichte resultaten:

Het SJO-aanbod sluit cijfermatig gedeeltelijk aan bij de behoefte van inwoners; zo is er een verband tussen het aantal inwoners in een gemeente, het gemiddelde opleidingsniveau en het arbeidsverleden van inwoners en het aanbod aan sociaaljuridische ondersteuning in een gemeente.
Het SJO-aanbod lijkt juist ontoereikend te zijn als er gekeken wordt naar het aantal gedupeerden van de Kindertoeslagenaffaire en het gemiddeld aantal inwoners met problematische schulden. In beide gevallen zien we een omgekeerde verband: hoe hoger de behoefte in een gemeente, hoe lager het SJO-aanbod.
De onderzoekers pleiten voor het ontwikkelen van gemeentelijk SJO-beleid gericht op de behoeften van inwoners . Bovendien moet er onderzoek worden gedaan naar de effecten van de bestaande SJO-dienstverlening. Dan pas kunnen conclusies worden getrokken over de doelmatigheid van het SJO-aanbod.

15 maart 2024 - 31 augustus 2024

Een secundaire data-analyse waarbij gebruik wordt gemaakt van de data van het eerdere inventarisatieonderzoek (Significant Public 2023), gekoppeld aan data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS/Statline) en data van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), geaggregeerd op gemeentelijk niveau.

Beroepspraktijk: o.a. Divosa, Nederlandse gemeenten, VNG, Sociaal Raadslieden, het Juridisch Loket

Onderwijs: Sociaal Juridische Dienstverlening.