Openbare les Anton Boonen

Onderdeel kunnen zijn van een gemeenschap is in deze tijd van competitie, concurrentie en individualisme belangrijker dan ooit. Tegelijkertijd laat ons sociaal kapitaal al geruime tijd een dalende trend zien. Denk aan het contact dat we hebben met ons gezin, onze familie, vrienden en buren en de betrokkenheid bij verenigingen en het doen van vrijwilligerswerk. De kwaliteit van onze sociale verbindingen staat onder druk en datzelfde geldt voor de mogelijkheid van mensen om mee te doen in de maatschappij. Het besef daalt steeds meer in dat complexe vraagstukken die gaan over eenzaamheid, polarisatie en klimaat geen duurzame oplossingen vinden als ze niet van de mensen zelf zijn. Zonder de betrokkenheid van degenen waar het daadwerkelijk om gaat: de bewoners. Zij zijn de mensen die zich bewust zijn van wat er in hun buurt aanwezig is en dit samen als collectief kunnen inzetten om verandering teweeg te brengen.

Hoewel bewoners een essentiële rol hebben in het versterken van het sociaal weefsel en in het creëren van verbinding, kunnen zij dit nooit in hun eentje realiseren. Het ontwikkelen van gemeenschappen tot duurzame gemeenschappen vraagt om samenwerken en samen leven, een gelijkwaardig samenspel tussen alle betrokkenen binnen en om gemeenschappen. In dat samenspel hebben bewoners een centrale positie, maar zijn zij altijd in relatie tot en interactie met beroepskrachten, de overheid en de mogelijkheden en onmogelijkheden van de natuurlijke omgeving waarin de gemeenschappen zich bevinden. De samenwerking vindt plaats binnen een dynamisch speelveld. Daarin moet rekening gehouden worden met de locatie en context waarin een gemeenschap wordt gevormd en ontwikkeld, de aard van de relaties binnen en tussen gemeenschappen en de aanwezige talenten, expertise, normen en waarden. In de openbare les wordt ingegaan op dit dynamische samenspel en bespreken we de impact van samenwerkings-en machtsdynamieken op de ontwikkeling van gemeenschappen.

Nieuwsgierig geworden? Dan hopen we je te mogen verwelkomen op 25 september bij deze openbare les.

• Wat: openbare les Anton Boonen
• Wanneer: woensdag 25 september 2024, van 14.30 tot 18.00 uur  
• Waar: Padualaan 101, collegezaal 2.404 en via livestream
• Aanmelden: Via deze link kun je je aanmelden

Van 12.00 tot 14.00 uur vindt voorafgaand aan de openbare les een symposium plaats georganiseerd door het lectoraatsteam Duurzame Gemeenschappen. Tijdens dit symposium zullen de vier programmalijnen van het lectoraat zich in vijf workshops presenteren.

Symposium lectoraat Duurzame Gemeenschappen (locatie: HU-plein op Padualaan 101 in Utrecht)

• 12.00 uur inloop met lunch
• 12.45 uur keuze uit één van de vijf workshops
• 14.00 uur eind symposium

Openbare les (locatie: Padualaan 101 in Utrecht, collegezaal 2.404)

• 14.30 uur inloop
• 15.00 uur start openbare les
• 15.10 uur inbedding in kenniscentrum Sociale Innovatie door Nico de Vos, directeur kenniscentrum Sociale Innovatie
• 15.20 uur lectoraatsvideo
• 15.30 uur uitspreken openbare les door Anton Boonen
• 15.50 uur panelgesprek met verschillende sprekers
  • Jade Weimer (bewoner en buurtmaker Kerkelanden)
  • Niek Spreij (alumnus Ecologische Pedagogiek)
  • Katinka Boot (community builder Versa Welzijn)
  • Richard van den Berg (rector en opleider Academie Tien)
  • Ronald Boer (directeur instituut Social Work)
  • Anita Keita (managing consultant BMC en voorzitter LSA)
• 16.15 uur uitreiking lectorenpenning door Wilma Scholte op Reimer, voorzitter College van Bestuur Hogeschool Utrecht
• 16.30 uur borrel
• 18.00 uur einde programma

Workshop 1: Gemene ruimte

De term ‘gemene’ in de titel van deze workshop verwijst naar het begrip ‘common', in het Nederlands het ‘gemeen’ of de ‘meent’. Het gemeen omvat initiatieven die steunen op collectief bezit en beheer van zowel materiële (bossen, tuinen, water, et cetera) als immateriële (kennis, internet, muziek, et cetera) bronnen. Wereldwijd is er een opkomende beweging van het gemeen, waar burgers zich buiten overheidskaders organiseren en zich verzetten tegen het dominante marktdenken. Tussen markt en staat opereren, betekent vaak handelen tussen legaliteit en illegaliteit. Activiteiten van het gemeen zijn vaak a-legaal, omdat er (nog) geen wetgeving voor bestaat. In deze workshop verkennen we de a-legale ruimte en de principes van het gemeen. Waar zijn die ruimtes? Kan je ze creëren? Zo ja, wat doe je ermee? En welke zin en betekenis kan je er als collectief aan geven? 

Workshop 2: Samen vormgeven aan kunst en gezondheid

Kunst kan veel betekenen voor gezondheid en welzijn. Organisaties in Utrecht West zien de kracht van de kunsten maar zijn nog op zoek hoe zij samen vorm kunnen geven aan de relatie tussen kunst en gezondheid. Onderzoekers van het lectoraat Duurzame Gemeenschappen hebben met diverse partijen uit de domeinen (zorg, cultuur en welzijn) onderzocht hoe zogeheten 'commoning ontwerpprincipes’ een bijdrage kunnen leveren aan het collectief samenwerken aan positieve gezondheid. Hieruit is de draaischijf ‘Samen vormgeven aan kunst en gezondheid’ ontwikkeld. In deze workshop delen we inzichten uit het onderzoek en gaan we met elkaar het experiment aan hoe we samen met de inzet van kunst gezondheid vorm en betekenis kunnen geven.

Workshop 3: Uitsprakenspel

In deze workshop gaan we aan de hand van een door het lectoraat ontwikkeld ‘uitsprakenspel’ met elkaar in gesprek. In het spel leggen we een fictieve casus voor, waarbij de gemeente Domstad gelooft in een inclusieve en rechtvaardige samenleving. Deze gemeente wil daarom een interdisciplinaire aanpak realiseren door sport, bewegen en (preventieve) zorg met elkaar te combineren om zo welzijn en gezondheid te bevorderen. De spelers krijgen de opdracht om tijdens de laagdrempelige sport- en beweegactiviteiten die aangeboden worden op het AZC in Domstad, vanuit verschillende zorg & welzijn perspectieven signalen op te pikken en bewoners te ondersteunen. Spelers worden in deze workshop zodoende uitgedaagd om hun professionele routinematige inzichten, kennis en expertise met elkaar te delen, om tot een gezamenlijke oplossing te komen om uiteindelijk meer mensen die tijdelijk op het AZC wonen met sport en bewegen als middel ook (preventieve) zorg te verlenen.

Workshop 4: Levenslijnen kruisen binnen een gemeenschap

Een gemeenschap ben je vanzelfsprekend niet alleen. Maar dat betekent niet dat je persoonlijke biografie, zoals je individuele overtuigingen en waarden, geen invloed hebben op je rol binnen een gemeenschap. Vandaag kijken we naar mogelijke wisselwerkingen, door een gezamenlijk verhaal te bouwen met behulp van levenslijnen. Welke levenslijn heeft jou tot nu toe naar dit moment geleid en heeft wel of niet een rol gespeeld in de gemeenschap waarin je actief bent? Door een speelse, actieve vorm gaan we hiermee vandaag aan de slag.

Workshop 5: Interdisciplinair werken aan duurzaamheidstransities

Duurzaamheidstransities zijn complexe vraagstukken waar kennis en kunde van veel disciplines nodig zijn. Dat betekent ook dat professionals vanuit die disciplines met elkaar moeten samenwerken om de transitie tot een succes te maken. Maar dat blijkt in de praktijk niet altijd makkelijk te zijn. We nodigen je daarom van harte uit  voor onze workshop over het verbeteren van samenwerking tussen collega's van verschillende disciplines. Tijdens deze workshop gaan we aan de slag met diverse methoden, waaronder een speciaal ontwikkelde serious game, gemaakt door studenten in een onderzoeksproject over de sociale aspecten van de energietransitie. Deze workshop is een weergave van de aandachtsgebieden binnen de onderzoekslijn ‘sociale energietransitie en duurzame gemeenschappen’.