Lectoraat Kennisanalyse Sociale Veiligheid gaat verder als lectoraat Zorg en Veiligheid

Waarom is gekozen voor Zorg en Veiligheid? Donker: “Ons lectoraat richt zich op het versterken van de respons op delinquent en ernstig overlastgevend gedrag, en op het voorkomen van dat gedrag. Daarbij zijn zorg en veiligheid de noodzakelijke waarden van waaruit gewerkt moet worden. Als je werkt aan de maatschappelijke veiligheid van Nederland, is voorkomen altijd beter dan genezen. Dat begint al vroeg. ‘Het komt vast door een slechte jeugd’ is een cliché maar vaak ook gewoon waar. Dat pleit je als individu niet vrij van je verantwoordelijkheid - maar als maatschappij is het wél slim oog te hebben voor de invloed van persoonlijke problematiek en niet alleen te denken vanuit veiligheid. Daarom opereren wij op het snijvlak van zorg en veiligheid. De nieuwe naam past dus beter bij wat wij inhoudelijk doen. Het begrip ‘zorg en veiligheid’ is bovendien heel gangbaar in ons werkveld en wordt dus goed herkend door partners en potentiële partners.”

Voorkomen kan volgens Andrea Donker dus alleen als daarbij over de zorg wordt nagedacht: Wat is van invloed op de ontwikkeling van antisociaal gedrag, onbegrepen gedrag of criminaliteit? Wat hebben mensen nodig om gedrag bij te sturen, om te buigen of te voorkomen? Wat is daarbij de rol van controlerende en handhavende instanties, zoals de politie? “Zorg en veiligheid kan je niet los van elkaar zien”, betoogt Donker. “Als wij onze samenleving zo organiseren dat alle kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien, doen we daarmee direct ook aan criminaliteitspreventie. Preventie is ook nog eens altijd goedkoper, zo blijkt uit onderzoek. Hetzelfde geldt voor straffen. Crimineel gedrag moet altijd bestraft, maar als we straf zo organiseren dat het mensen óók helpt om uit problemen te komen, dan besparen we veel leed én geld. Straffen alleen om het straffen is duur en maakt de maatschappij niet veiliger.”

“Omdat de complexiteit achter delinquent en ernstig overlastgevend gedrag groot is, verlangt een adequate respons dat professionals uit verschillende domeinen goed kunnen samenwerken. Dat proces is ingewikkeld en nooit klaar. We hebben als lectoraat daarom geïnvesteerd in het opzetten van netwerken en werkplaatsen waarin professionals, docenten, studenten en onderzoekers elkaar vinden om van, met en over elkaar leren. Het PGA-lab is een voorbeeld van zo’n netwerk op regionaal niveau, waarbij PGA staat voor persoonsgerichte aanpak. Ook werken we binnen de hogeschool al een aantal jaar met instituten en lectoraten, maar ook samen met de praktijk, vanuit de Kenniswerkplaats Zorg en Veiligheid Midden-Nederland. Vanuit deze werkplaats wordt nu een minor Zorg en Veiligheid ontwikkeld, samen met vijf instituten.”

Bij domeinoverstijgend samenwerken is het van fundamenteel belang dat iedereen weet welke gegevens gedeeld mogen worden – en welke niet. Met bewustzijn over zorgvuldig omgaan met data is het lectoraat al vanaf de start bezig. Binnen de HU is daarvoor de Kenniswerkplaats zorgvuldig data delen opgericht. “Als hogeschool hebben we zóveel kennis in huis. Het is goed om intern de dwarsverbanden te zoeken en elkaar op gedeelde thema’s verder te helpen.”

Het lectoraat bestaat inmiddels twaalf jaar. Wat is er in die tijd veranderd? Donker: “Er is in de maatschappij een toename van mensen met complexe problematiek en onbegrepen gedrag en er zijn lokale zorgen over jeugdcriminaliteit. Gemeenten en politie staan voortdurend voor grote opgaven en tegelijk is er enorme personeelskrapte. Dat vraagt echt om keuzes maken. Een van onze onderzoekslijnen is dan ook ‘Sterk politiewerk’, waarmee we ons richten op het versterken van politiewerk en op de samenwerking van politie met zorg-, welzijn- en onderwijspartners. Die samenwerking is ontzettend belangrijk. In Amerika spreekt men vaak over ‘tough on crime’ versus ‘soft on crime’. Wij pleiten voor ‘smart on crime’. Slim is: je richten op preventie door te investeren in kwetsbare groepen. Slim is ook: zo straffen dat het rechtvaardig én constructief is en bijdraagt aan het voorkomen van meer onveiligheid. De combinatie van zorg en veiligheid is kortom heel slim.”

Meer weten over het lectoraat Zorg en Veiligheid en over de onderzoekslijnen van het lectoraat? Kijk op deze pagina.