Slachtoffers in de media

Stel: je loopt op straat en 20 meter verderop vindt een ongeluk plaats. Een onwel geworden automobilist schept een fietser en rijdt vervolgens een huis binnen. Je verleent eerste hulp aan de fietser. Als de hulpdiensten alles onder controle hebben, spreekt een verslaggever je aan en stelt vragen over wat er gebeurd is. In shock beantwoord je de vragen. Een uur later heb je spijt. Je weet niet meer precies wat je antwoordde. Was de automobilist op leeftijd? Stak de fietser over zonder kijken? Klopt het dat de voorzitter van de voetbalvereniging woont in het huis waar de auto tegenaan is gebotst en dat hij de bestuurder van de auto belaagde? Morgen lees je in de krant je ooggetuigenverslag, met of zonder de details waar je nu over twijfelt. Wat nu?  

Iedereen kan te maken krijgen met slachtofferschap. In bovenstaande (fictieve!) casus zijn er meerdere dilemma’s. Welke details zijn relevant voor de nieuwsconsument en welke details schaden de belangen van de betrokkenen? Leeftijd, woonplaats, beroep van betrokkenen, beelden van reanimaties, details over maatschappelijke functies, getuigen die in shock details delen, foto’s en filmpjes die kwetsend of schadelijk zijn voor betrokkenen op korte en lange termijn? 

Tal van vragen

In theorie weten journalisten hoe zij aansluiten op wat de nieuwsconsument van hen verlangt en respecteren daarbij de belangen van alle partijen. Journalisten houden bewust rekening met slachtoffers. In de praktijk botsen de belangen van slachtoffers en naasten met die van journalisten en nieuwsconsumenten. Dit gebeurt bewust en onbewust. Er zijn tal van vragen, vragen zoals:

• Slachtoffers hebben nu minder rechten dan verdachten als het gaat om vermelding van voornaam en initiaal in berichtgeving. Moeten slachtoffers niet minimaal dezelfde rechten krijgen?
• Is het gewenst (of: vereist) dat journalisten (herleidbare) details van slachtoffers en naasten achterwege laten om hen te behoeden voor mogelijke schadelijke gevolgen?
• Is het, naast blurren van kentekens en gezichten, nodig om op grote(re) afstand opnamen te maken van nieuwswaardige gebeurtenissen?
• Weegt het belang van slachtoffers (waaronder privacy) zwaarder dan het belang van de nieuwsconsument als het gaat om volledigheid in berichtgeving?
• Hoe gaan we om met spanningsveld waarin feitelijke berichtgeving tegenover de wens van de nieuwsconsument staat om het menselijke verhaal van betrokkenen te vernemen?

In gesprek en resultaten uit onderzoek

Donderdagavond 28 november spreken slachtoffers, nieuwsconsumenten en journalisten onder leiding van Frénk van der Linden met elkaar over dilemma’s die zich voordoen als slachtoffers en naasten te maken krijgen met journalistieke media. Tijdens de avond delen betrokkenen waardevolle ervaringen, komen nieuwe inzichten en best practices aan bod, journalistieke trends, praktische handvatten voor iedereen die met slachtofferschap te maken krijgt en is er volop ruimte voor gesprek. Tijdens deze avond maakt Motivaction de resultaten bekend van een onderzoek naar de mening van Nederlanders over hoe de samenleving omgaat met slachtoffers en naasten.

Aanwezig zijn bij de bijeenkomst? Deelname is gratis. Aanmelding vooraf is vereist. Meld je aan via de website (voor aanmeldingen geldt het principe first come, first serve). Zie www.slachtoffersindemedia.nl voor meer informatie over het project.

28 november, 20:00 uur 

Pakhuis de Zwijger
Piet Heinkade 179
1019 HC Amsterdam