Hoe ziet het toekomstige journalistiek onderwijs eruit?

Door alle ontwikkelingen op economisch, technologisch en maatschappelijk vlak is het werkveld van journalistiek sterk veranderd. Dat leidde tot de behoefte om vooruit te kijken. Waar gaat de journalistieke sector naartoe en wat moet een journalist in de toekomst allemaal kunnen? In 2013 is daarom door Stimuleringsfonds voor de Journalistiek een eerste grootschalig scenario-onderzoek gehouden waar vier scenario’s uitkwamen. Dit onderzoek is afgelopen jaar herhaald en gepresenteerd op journalistiek2035.

‘Omdat het journalistieke werkveld zo in beweging is, wilden wij graag kijken wat deze ontwikkelingen betekenen voor het onderwijs. Het uitgevoerde scenario-onderzoek van Stimuleringsfonds voor de Journalistiek was daarin natuurlijk een mooie aanleiding’, aldus onderzoeker Maaike Severijnen. Want wat betekenen deze ontwikkelingen voor het journalistieke onderwijs? En hoe anticipeer je als opleiding Journalistiek op deze veranderingen, naast de veranderingen binnen het onderwijs zelf?

‘Met ons onderzoek willen we de discussie op gang brengen hoe journalistiek onderwijs vorm gegeven kan worden’, aldus Severijnen. Doel van het onderzoek was daarom om te komen tot diverse consistente, plausibele maar ook radicale scenario’s die bijdragen aan het debat over het opleiden en professionaliseren van aanstaande en actieve journalisten.

Het onderzoek resulteerde in een viertal scenario’s voor de toekomst van het journalistiekonderwijs:

• Back to Basics (instituut + onafhankelijk)
• Mix & Match (individu + onafhankelijk)
• Creators United (instituut + geëngageerd)
• Learn for Life (individu + geëngageerd)

‘De scenario’s zijn geplot op 2 assen. Die bepalen was het moeilijkste deel van het onderzoek. Deze assen zijn gebaseerd op de meest impactvolle onzekerheden van het vakgebied. Daarbij zijn ze zo opgesteld dat je komt tot diverse (radicale) scenario’s, juist om de discussie hierover aan te wakkeren. Daarvoor hebben we 50 experts op het gebied van journalistiekonderwijs en onderwijsinnovatie gesproken.’

Momenteel gebeurt er namelijk ook van alles. Zo zijn er grote verschillen tussen journalistieke opleidingen van MBO, HBO, universiteiten, in house opleidingen maar ook tussen hogescholen. ‘Hoe mooi zou het zijn als de grote journalistieke opleidingen elkaar daarin niet concurreren maar aanvullen? De scenario’s kunnen ontwikkelaars daarbij helpen door even afstand te nemen en je af te vragen: voor welke type journalist leiden we op en welke kant moet het journalistieke onderwijs op?’, aldus Severijnen.

‘Binnen de HU gaan we ook aan de slag met deze scenario’s. Zij helpen om het curriculum aan te scherpen en door te ontwikkelen. Ook neem ik ze mee in een journalistieke commissie die het nieuwe landelijke beroepsprofiel van journalisten opstelt. Binnen de HU werken we daarbij al veel samen met het vakgebied. Hoe mooi zou het zijn als we een plek kunnen maken om samen met redacties, onderwijs en onderzoek dit door te ontwikkelen?’ besluit Severijnen.

De uitkomsten van het onderzoek zijn 22 juni bij partner Beeld & Geluid gepresenteerd. Ook zijn de uitkomsten van het onderzoek geplaatst op de website https://journalistiekonderwijs.nl/ . Lees daar meer over de vier geformuleerde scenario’s, de opzet en resultaten van het onderzoek. Beluister ook deze podcast over het onderzoek waarin Maaike Severijnen en directeur van Academie Werkend Leren, Chhetri Ober doorpraten over de uitkomsten van de studie.