het opleidingshuis

Docenten moeten veel improviseren. Hoe ga je om met een incident in de klas, terwijl je duidelijke grenzen bewaart en een goede sfeer behoudt? Hoe waardeer je de verschillende soorten talenten in je klas? Vooral voor startende docenten kunnen deze vragen uitdagend zijn. Ze ervaren soms dat ze er alleen voor staan. Een opleidingshuis biedt een oplossing door docenten samen te laten reflecteren en leren, zodat ze sterker staan in hun dagelijkse praktijk. Ook ervaren docenten vinden hier inspiratie om zich verder te ontwikkelen, nieuwe inzichten op te doen en hun aanpak te blijven verfijnen in een steeds veranderende onderwijswereld.

"Het zou normaal moeten zijn dat docenten elke week samenkomen om te werken aan hun ontwikkeling," zegt Richard van den Berg, rector van Academie Tien, een Utrechtse middelbare school. "Als docent reageer je vaak direct op wat er in de klas gebeurt. Dat gaat meestal goed, maar soms ben je niet helemaal tevreden met het resultaat. In de drukte van de dag is er vaak geen tijd om daarbij stil te staan. Maar als dat in je rooster staat, bijvoorbeeld: op woensdag om tien uur zit ik met collega's bij elkaar om te reflecteren, dan gaat dat opeens vanzelf. Je kijkt dan niet alleen zelf van een afstandje naar de situatie, je krijgt ook van collega's tips en andere ideeën of invalshoeken mee. Bovendien zie je dat je collega's ook hun worstelingen hebben: dat dit heel normaal is."

Maaike Koopman, onderzoeker aan Hogeschool Utrecht, doet onderzoek naar de werking van opleidingshuizen: "Op alle middelbare scholen hebben docenten een opleidingsbudget. Docenten zijn vaak vrij om dit te besteden aan een cursus naar hun interesse: een heel solistische manier van ontwikkelen. Op die manier loop je iets mis, namelijk dat het complete docententeam zich samen ontwikkelt op vraagstukken die in de school actueel zijn. Academie Tien heeft bijvoorbeeld een brede onderbouw: kinderen van alle niveaus zitten bij elkaar in de klas. Dat betekent dat docenten op alle niveaus uitleg moeten geven en moeten toetsen. Dat zijn dus voor hen belangrijke onderwerpen om zich op te ontwikkelen."

Wat is er eigenlijk nodig om zo'n opleidingshuis op te zetten? Maaike: "Stimuleer actief leren op je school: Maak ruimte voor experimenteren, reflectie en lesbezoeken binnen de eigen praktijk, waarbij leraren nieuwe inzichten direct toepassen en bespreken. Bouw daarnaast aan een cultuur van samenwerking: faciliteer collectieve professionalisering, zoals gezamenlijke sessies waarin ervaringen worden gedeeld en feedback wordt gegeven. En als derde: creëer een gedeelde visie: ontwikkel samen met leraren een gemeenschappelijke taal en duidelijke doelen over leren en lesgeven. Dit versterkt de samenwerking en betrokkenheid. Hoe het leren in opleidingshuis en school met elkaar samenhangt staat in onze publicatie Een integrale kijk op leren en professionaliseren."

Docent Wouter Bosch: "Ik vind het belangrijk dat leerlingen meekrijgen dat leren heel normaal is. Niet alleen als je op de middelbare school zit, maar je hele leven lang. Ook als je docent bent. Er komt geen moment waarop je alles weet. En dat is maar goed ook, want nieuwe dingen ontdekken is heel leuk."

HU-lectoraat Werken in Onderwijs

Academie Tien