duurzaam ontkalken met kalk

Nederlands kraanwater wordt door waterleveranciers ontkalkt, om je leidingen en huishoudelijke apparaten te beschermen. Onno Kramer, watertechnoloog bij Waternet: "Dat deden we met granaatzand. Dat werd in grote schepen vanuit Australië naar Nederland gevaren. Australisch granaatzand heeft de ideale korrelgrootte, en veel vlakjes waar kalk aan kan blijven plakken. Maar het is natuurlijk zonde om zand van de andere kant van de wereld te laten komen, hier te vervuilen met kalk en het vervolgens bij het afval te gooien.

Onno: "Ik vroeg me af: kunnen we water ook ontkalken me iets anders dan Australisch granaatzand? Ik dacht daarbij aan kalkkorreltjes. Als we die precies fijn genoeg malen, plakt het kalk in water daar dan net zo goed aan als aan granaatzand?" Maar experimenteren met het drinkwater van mensen - dat kan natuurlijk niet zomaar. Want een experiment kan onverwachte uitkomsten hebben. Daarom klopte Onno aan bij het chemisch technologisch laboratorium van Hogeschool Utrecht: "Kunnen we bij jullie een opstelling maken die - in het klein - hetzelfde werkt als het ontkalkproces van Waternet? En kunnen we samen zoeken naar een duurzamere oplossing?"

Het bleek een groot succes: niet alleen werken kalkkorrels net zo goed als granaatzand en zijn ze duurzamer: ze zijn ook veel goedkoper. Onno: "Doordat er kalk aan de kalkkorreltjes blijft plakken, krijg je steeds grotere korrels. Als ze te groot worden, halen we ze uit het water en laten we ze vermalen. Een deel van de nieuwe, kleine korrels gebruiken we weer voor het ontkalken. En een deel hebben we zelf niet nodig. Kalk dat we over hebben verkopen we aan the Calcite Factory, die het levert aan bijvoorbeeld tapijtfabrikanten, die er een brandwerend laagje op tapijten van maken. Of aan cosmeticamerken, onder andere voor in scrubs. Zo kost dit proces ons geen geld meer, maar levert het zelfs op. Naar duurzaam gewonnen kalk is veel vraag. Door dit te produceren helpen we producenten ook om duurzamere producten te maken. Zo zijn we van vervuiler kalkleverancier geworden."

"Innovatieve projecten met partners zoals Waternet zijn voor ons erg belangrijk", aldus onderzoeker en docent Michiel van der Stelt. "We zijn - als kennisinstelling - zelf ook op zoek naar antwoorden op duurzaamheidsvragen. Die kennis vertalen we naar onderwijs: samen met Waternet ontwikkelden we bijvoorbeeld de cursus Watertechnologie. Daarnaast helpen de opdrachten onze studenten om hands-on praktijkervaring op te doen. Door deze ervaring kunnen de studenten in hun toekomstige baan beter met innovatievraagstukken uit de voeten. En innovatieve professionals zijn hard nodig."

Het ontkalkingsproces van Waternet is nu volledig circulair. Andere processen, zoals filtering, kunnen nog verbeterd worden. Zullen waterzuiveringsbedrijven ooit volledig circulair zijn? Ja: wij zijn daarvan overtuigd. En samen met deze bedrijven zetten we ons de komende jaren hiervoor in.

Waternet

Opleiding Chemische Technologie

HU-Innovatielab Life Sciences & Chemistry