"Digitale technologie moet medewerker-gericht zijn"

“Technologieën als Artificial Intelligence, Machine Learning, Internet of Things en Cloud veranderen de wereld drastisch. Door digitalisering en digitale businessmodellen krijgen nieuwe platformorganisaties als Amazon, Airbnb en Uber de ruimte om complete industrieën op hun kop te zetten. Ze dwingen bestaande organisaties en bedrijven om anders te denken en structureel te veranderen. Niet alleen hun strategie, businessmodellen, processen en structuren, maar ook leiderschap, cultuur, samenwerken en taken van medewerkers”, vertelt lector Xander Lub.

“De digitale transformatie gaat heel snel en we kunnen nog niet goed voorspellen wat dat gaat doen in organisaties”, vervolgt Lub. “Oude systemen, organisaties en banen verdwijnen en maken plaats voor nieuwe. We zien steeds vaker ook de donkere kant van implementatie van technologie. De steeds grotere efficiëntie van processen en klantgerichtheid gaat vaak ten koste van het welzijn van medewerkers. Zo worden medewerkers bij Amazon gemanaged door kunstmatige intelligentie, die ook bijhoudt wie goed werk levert en wie niet. Hoe behouden we waardig werk en beschermen we werknemers voor de negatieve consequenties van digitale transformatie? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de nieuwe technologieën medewerker-gericht zijn en dat medewerkers mee kunnen komen in die digitale transitie? Daarmee willen we de komende jaren aan de slag. Belangrijk in deze context is de vraag: wat is nog menselijk? We moeten nieuwe technologie mensgericht implementeren, zodat deze mensen in hun werk ondersteunt. Kunstmatige intelligentie kan ons helpen beter onderbouwde keuzes te maken. Het werk kan daardoor leuker worden en mensen kunnen creatiever worden ingezet.”

“Een ander effect van de digitale transformatie is dat banen zich sneller dan ooit ontwikkelen. Dat heeft gevolgen voor hoe we professionals opleiden”, stelt Lub. “Tegen de tijd dat studenten afstuderen, is de arbeidsmarkt alweer veel verder ontwikkeld, dus leven lang ontwikkelen moet nog meer aandacht krijgen en curricula moeten meer ‘agile’ worden. We gaan kijken hoe we nieuwe vaardigheden bij studenten, medewerkers en burgers beter kunnen ontwikkelen. Het draait zeker niet alleen om technische vaardigheden, maar ook om aanpassingsvermogen, ondernemend vermogen, weerbaarheid en kritisch vermogen. Mensen moeten meer gewend raken aan snelle veranderingen. Grote bedrijven zijn al vaker bezig zich aan te passen en hebben dat soms al iets meer op orde. Maar het mkb blijft nog achter. Samen met een aantal andere lectoraten binnen de HU, partners in de regio en andere hogescholen gaan we de komende acht jaar aan de slag om de digital maturity te helpen ontwikkelen, juist voor die kleinere bedrijven. Daarnaast werken we de komende vier jaar in een groot Europees consortium aan de ontwikkeling van cursusaanbod voor bedrijven op het gebied van digitale transformatievaardigheden.”

“Interdisciplinair samenwerken is heel belangrijk om dit soort problemen op te lossen. Ik wil buiten de traditionele kaders van arbeids- en organisatiepsychologie treden om al die verschillende soorten kennis samen te brengen. Als we van elkaar willen leren, zijn er veel mooie kansen. Zo schrijven wij momenteel met alle lectoren in het Kenniscentrum Digital Business & Media samen aan een artikel over mensgericht digitaliseren. Dat kost tijd, maar het is een geweldige manier om buiten je eigen expertisegebied te treden en met elkaar te debatteren over wat we vinden en wat we bedoelen.”

Xander Lub werkt als lector bij het lectoraat Organisaties in Digitale Transitie, onderdeel van het kenniscentrum Digital Business & Media van Hogeschool Utrecht. De openbare rede van Xander Lub is getiteld:  De impact van digitale transitie op mens en organisatie