Nieuw promotieonderzoek naar inzet studentendiscussies voor ontwikkeling analytisch vermogen
Met analytisch of redenerend vermogen stellen studenten vragen als: wat wordt er echt gevraagd en welke informatie heb ik? Heb ik alle vermelde informatie nodig? Door dit soort vragen te stellen, laten studenten probleemoplossend vermogen zien, een competentie waar de beroepspraktijk veel behoefte aan heeft. In de exacte vakken worden deze vaardigheden onvoldoende ontwikkeld, stelt onderzoeker en wiskundedocent Haydeé Ceballos. Zij onderzoekt of peer instruction, waarbij studenten met elkaar in discussie gaan over mogelijke antwoorden, hierbij kan helpen. “Maar dan moeten ze wel op de juiste manier met elkaar in gesprek gaan.”
De centrale vraagstelling in het promotieonderzoek van Haydeé Ceballos bij het lectoraat Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals is: hoe kan het wiskundeonderwijs op het hbo zodanig worden ingericht zodat het beter bijdraagt aan de ontwikkeling van analytisch vermogen? Haydeé: “Een werkvorm die een oplossing kan zijn, is peer instruction. Ik kijk in mijn onderzoek specifiek naar de inzet daarvan voor de ontwikkeling van analytisch vermogen. Hierbij krijgen studenten een meerkeuzevraag die zij individueel, zonder overleg, beantwoorden. Vervolgens overleggen de studenten met klasgenoten die een andere keuze hebben gemaakt. In die discussie luisteren de studenten naar elkaar, vragen ze om verheldering en beargumenteren en onderbouwen ze hun eigen keuze. Na de studentendiscussie wordt opnieuw gestemd. De docent behandelt vervolgens waarom de verschillende antwoorden al dan niet correct waren, bijvoorbeeld in een klassengesprek. Het is wel belangrijk dat studenten écht met elkaar in gesprek gaan om hiervan te leren. Daarom ga ik in mijn onderzoek regels inbrengen in live en online klaslokalen, zoals dat ze elkaar vragen moeten stellen en actief moeten luisteren.”
Contextrijke problemen
In het wiskundeonderwijs zijn er twee soorten opdrachten. Bij algoritmische opdrachten gaat het om het toepassen van kennis, bijvoorbeeld de stelling van Pythagoras. Het succes hangt af van het kennen van de formule en weten hoe die toegepast moet worden. “We zien dat veel studenten dat prima kunnen, wanneer ze hebben geleerd en de benodigde methode kennen. Maar contextrijke opgaven worden vaak niet goed gedaan. In plaats van een driehoek gaat het dan bijvoorbeeld over het bestraten van een driehoekige tuin met in het midden plantenpotten en ruimte voor een bankje. Studenten moeten de nuttige en nutteloze informatie dan kunnen filteren en zelf bedenken welke methode ze kunnen gebruiken om tot een antwoord te komen. Dan lukt het ze opeens niet om de oplossing te vinden. Hier kan peer instruction echt verschil maken.”
Meteen in praktijk brengen
“Ik geef zelf les aan de lerarenopleiding wiskunde en ik test mijn methoden en nieuwe kennis uit literatuuronderzoek bij mijn studenten. Zij nemen dat weer mee naar hun stagescholen en proberen daar ook deze methode toe te passen, zowel bij hun leerlingen als bij hun collega’s. Daardoor krijg ik veel mooie verhalen over hoe het werkt.”
Over het onderzoek
Het promotieonderzoek levert een aanpak van studentendiscussies in het hbo-onderwijs op ten behoeve van de ontwikkeling van analytisch vermogen. Daarnaast wordt er gekeken naar aanpassingen in specifieke onderwijssituaties, zoals online, offline en hybride. Haydeé Ceballos werkt bij het lectoraat Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals van de HU en werkt in haar onderzoek nauw samen met andere lectoraten en onderzoekers, ook van de TU Delft en de UU.
